ECMO and ARDS case
เมื่อสัปดาห์ก่อนมีผู้ป่วยหญิงอายุ 39 ปี เข้ามารักษาใน ICU เนื่องจากมีไข้สูง 104 F. ไอมีเสมหะ คลื่นไส้อาเจียน เป็นมาประมาณ หนึ่งสัปดาห์ ผู้ป่วยมาที่ ER มีอาการหายใจล้มเหลวเป็นอย่างมาก ได้รับการใส่ท่อหายใจต่อกับเครื่อง Ventilator แล้วส่งมาที่ ICU ภายหลังพบว่าผู้ป่วยติดเชื้อ Streptococcus Puogenes Group A. หลังจากนั้นผู้ป่วยมีอาการทรุดหนักมากอย่างรวดเร็ว เกิดภาวะ ARDS ( Acute Respiratory Distress Syndrome ) ได้รับการรักษาอย่างเต็มที่มานานมากกว่า หนึ่งเดือน แต่อาการของผู้ป่วยยังไม่ดีขึ้น หมอจึงพูดถึงการรักษาโดยใช้ ECMO
น้องพยาบาลที่ทำงานด้วยกันถามผมว่า การรักษา ARDS โดยใช้ ECMO นั้นเป็นอย่างไร ผมได้อธิบายให้น้องฟัง และเห็นว่ามีประโยชน์จึงนำมาแชร์
ECMO ย่อมาจาก ExtraCorporeal Membrane Oxygenation. คือการนำเลือดมาแลกเปลี่ยน oxygen และ Carbondioxide ที่ปอดเทียมที่อยู่ข้างนอกร่างกาย ( ExtraCorporeal = ข้างนอกร่างกาย, Membrane = ปอดเทียมที่แลกเปลี่ยนอากาศ, Oxygenation = เป็นขบวนการนำ oxygen เข้าไปในเลือด )
ECMO มี 2 ชนิดคือ
1. Veno-Venous ECMO ( V-V ECMO ) ใช้สำหรับผู้ป่วยที่หัวใจยังทำงานได้ดี ใช้เพื่อให้ปอดได้ พักและฟั้นฟู เพื่อให้กลับมาทำงานได้ดีขึ้น เช่นผู้ป่วยที่มี Acute respiratory failure, severe ARDS, severe Hypoxemic (PaO2/FiO2 of < 100 mmHg ), hypercapnic respiratory failure with arterial pH< 7.20
2. Veno-Arterial ECMO ( V-A ECMO ) ใช้สำหรับผู้ป่วยที่หัวใจทำงานไม่ได้ดี ใช้เพื่อให้หัวใจและปอดได้พักและฟึ้นฟูเพื่อให้กลับมาทำงานได้ดีขึ้น เช่นผู้ป่วยที่มี severe Cardiogenic Shock, Cardiac Arrest, Failure to wean from cardiopulmonary bypass หบังจากการผ่าตัดหัวใจ, หรือใช้ช่วยผู้ป่วยระหว่างรอการผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ หรือรอการใส่เครื่องช่วยหัวใจ venticular assist device เป็นต้น
V-V ECMO สายดูดเลือดออกจากร่างกายจะอยู่ที่ vena cava ดูดเลือดส่งออกไป ส่งผ่านเข้าไปในปอดเทียมแลกเปลี่ยนอากาศ รับ oxygen และขับถ่าย carbondioxide หลังจากนั้นก็ส่งกลับเข้าร่างกายไปที่ Right Atrium
V-A ECMO สายดูดออกจากร่างกายจาก right atrium ดูดเลือดส่งออกไป ผ่านเข้าไปในปอดเทียมแลกเปลี่ยนอากาศ รับ oxygen และขับถ่าย carbondioxide หลังจากนั้นก็ส่งกลับเข้าไปในร่างกายที่ Carotid artery หรือ subclavian artery
ผู้ป่วยคนนี้อายุน้อย แต่อวัยวะอื่นๆยังทำงานได้ดี ยกเว้นแต่ปอด การใช้ V-V ECMO จะช่วยให้ปอดได้พักไม่ต้องทำงานหนัก ไม่ต้องใช้ FiO2 สูง และไม่ต้องใช้ PEEP มากๆ ทำให้ Pressure ในปอดตำ่ลง ปอดไม่ถูกทำลาย Lung Injury เพิ่มขึ้น ปอดมีโอกาสหายดีคืนกลับมาทำงานได้
ตามสถิติพบว่า 25% ของผู้ป่วย Severe ARDS จะมีโอกาสหายดีขึ้นโดยไม่ต้องใช้ ECMO แต่อีก 75% ที่ต้องใช้ ECMO ช่วยในการรักษา และพบว่าผู้ป่วยที่ใช้ ECMO มีโอกาสรอดชีวิตถึง 70%
การดูแลทั่วไปมีดังนี้
- การตั้งค่าของเครื่องช่วยหายใจ ventilator ควรระวังการเกิด barotrauma, volutrauma ซึ่งอาจทำลายปอด ( ventilator-induced lung injury ) และระวังการให้ oxygen มากเกินไปจนเป็นพิษ ( oxygen toxicity )ไม่ควรเกิน 50% และ Platau airway pressure ควรให้อยู่ตำ่กว่า 20 cmH2O
- ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจเป็นเวลานาน ควรพิจารณาทำ tracheostomy ไวๆ เพื่อเป็นการลด Dead space และช่วยให้ผู้ป่วย comfort ดีขึ้น
by supachai triukose
น้องพยาบาลที่ทำงานด้วยกันถามผมว่า การรักษา ARDS โดยใช้ ECMO นั้นเป็นอย่างไร ผมได้อธิบายให้น้องฟัง และเห็นว่ามีประโยชน์จึงนำมาแชร์
ECMO ย่อมาจาก ExtraCorporeal Membrane Oxygenation. คือการนำเลือดมาแลกเปลี่ยน oxygen และ Carbondioxide ที่ปอดเทียมที่อยู่ข้างนอกร่างกาย ( ExtraCorporeal = ข้างนอกร่างกาย, Membrane = ปอดเทียมที่แลกเปลี่ยนอากาศ, Oxygenation = เป็นขบวนการนำ oxygen เข้าไปในเลือด )
ECMO มี 2 ชนิดคือ
1. Veno-Venous ECMO ( V-V ECMO ) ใช้สำหรับผู้ป่วยที่หัวใจยังทำงานได้ดี ใช้เพื่อให้ปอดได้ พักและฟั้นฟู เพื่อให้กลับมาทำงานได้ดีขึ้น เช่นผู้ป่วยที่มี Acute respiratory failure, severe ARDS, severe Hypoxemic (PaO2/FiO2 of < 100 mmHg ), hypercapnic respiratory failure with arterial pH< 7.20
2. Veno-Arterial ECMO ( V-A ECMO ) ใช้สำหรับผู้ป่วยที่หัวใจทำงานไม่ได้ดี ใช้เพื่อให้หัวใจและปอดได้พักและฟึ้นฟูเพื่อให้กลับมาทำงานได้ดีขึ้น เช่นผู้ป่วยที่มี severe Cardiogenic Shock, Cardiac Arrest, Failure to wean from cardiopulmonary bypass หบังจากการผ่าตัดหัวใจ, หรือใช้ช่วยผู้ป่วยระหว่างรอการผ่าตัดเปลี่ยนหัวใจ หรือรอการใส่เครื่องช่วยหัวใจ venticular assist device เป็นต้น
V-V ECMO สายดูดเลือดออกจากร่างกายจะอยู่ที่ vena cava ดูดเลือดส่งออกไป ส่งผ่านเข้าไปในปอดเทียมแลกเปลี่ยนอากาศ รับ oxygen และขับถ่าย carbondioxide หลังจากนั้นก็ส่งกลับเข้าร่างกายไปที่ Right Atrium
V-A ECMO สายดูดออกจากร่างกายจาก right atrium ดูดเลือดส่งออกไป ผ่านเข้าไปในปอดเทียมแลกเปลี่ยนอากาศ รับ oxygen และขับถ่าย carbondioxide หลังจากนั้นก็ส่งกลับเข้าไปในร่างกายที่ Carotid artery หรือ subclavian artery
ผู้ป่วยคนนี้อายุน้อย แต่อวัยวะอื่นๆยังทำงานได้ดี ยกเว้นแต่ปอด การใช้ V-V ECMO จะช่วยให้ปอดได้พักไม่ต้องทำงานหนัก ไม่ต้องใช้ FiO2 สูง และไม่ต้องใช้ PEEP มากๆ ทำให้ Pressure ในปอดตำ่ลง ปอดไม่ถูกทำลาย Lung Injury เพิ่มขึ้น ปอดมีโอกาสหายดีคืนกลับมาทำงานได้
ตามสถิติพบว่า 25% ของผู้ป่วย Severe ARDS จะมีโอกาสหายดีขึ้นโดยไม่ต้องใช้ ECMO แต่อีก 75% ที่ต้องใช้ ECMO ช่วยในการรักษา และพบว่าผู้ป่วยที่ใช้ ECMO มีโอกาสรอดชีวิตถึง 70%
การดูแลทั่วไปมีดังนี้
- การตั้งค่าของเครื่องช่วยหายใจ ventilator ควรระวังการเกิด barotrauma, volutrauma ซึ่งอาจทำลายปอด ( ventilator-induced lung injury ) และระวังการให้ oxygen มากเกินไปจนเป็นพิษ ( oxygen toxicity )ไม่ควรเกิน 50% และ Platau airway pressure ควรให้อยู่ตำ่กว่า 20 cmH2O
- ผู้ป่วยที่จำเป็นต้องใช้เครื่องช่วยหายใจเป็นเวลานาน ควรพิจารณาทำ tracheostomy ไวๆ เพื่อเป็นการลด Dead space และช่วยให้ผู้ป่วย comfort ดีขึ้น
by supachai triukose
ความคิดเห็น