สาเหตุของ hypoxemia หรือ desaturation

สาเหตุของ hypoxemia หรือ desaturation ได้แก่

1) ความเข้มข้นของออกซิเจนในบรรยากาศเบาบาง (Low FiO2) 
เช่น ในที่สูงจะมีออกซิเจนเบาบางกว่าระดับน้ำทะเล

2) Alveolar hypoventilation 
คือ ภาวะที่ผู้ป่วยหายใจลดลง ทำให้ค่าคาร์บอนไดออกไซด์เพิ่มขึ้นส่งผลให้ค่าออกซิเจนในถุงลมปอด (PAO2 ) ลดลง ดังแสดงในสมการ alveolar gas equation

PB (barometric pressure) = ความดันบรรยากาศ
RQ (respiratory quotient) = ค่าคงที่ในสารอาหารแต่ละชนิด ค่าเฉลี่ยคือ 0.85

ในภาวะปกติเมื่อแรงดันคาร์บอนไดออกไซด์ในเลือดแดง (PaCO2) เพิ่มขึ้น 1 มิลลิเมตรปรอทจะกระตุ้นการทำงานของ peripheral chemo-receptor ทำให้มีการหายใจเพิ่มขึ้น 2 ลิตรต่อนาที

แต่ในกรณีที่ผู้ป่วยได้รับยานอนหลับเกินขนาดหรือหลังจากเสร็จสิ้นการผ่าตัด ผลของยาระงับปวด ยาหย่อนกล้ามเนื้อและยาดมสลบยังไม่หมดฤทธิ์ทันที ฤทธิ์ของยาจะกดการหายใจ ทำให้คาร์บอนไดออกไซด์คั่ง ผู้ป่วยควรได้รับการโดยการเปิดทางเดินหายใจ ให้ออกซิเจนเสริมต่อจนรู้สึกตัวดีและสามารถกลับมาหายใจได้ตามปกติ

3) Ventilation/perfusion mismatch 
ในภาวะปกติ ค่า V/Q ratio จะมีค่าใกล้เคียงกับ 1 หมายถึง
สัดส่วนของ ventilation (V) และ perfusion (Q) หรือเลือดที่มาเลี้ยงถุงลมจะมีปริมาณใกล้เคียงกัน เมื่อเกิดความไม่สมดุลกันของอากาศที่เข้าไปในถุงลมและเลือดที่ผ่านปอด ทำให้เกิดภาวะ
ขาดออกซิเจนได้พบในผู้ป่วยปอดอักเสบและภาวะปอดแฟบ

4) Diffusion defect มีความผิดปกติของการแพร่ของก๊าซผ่านผนังถุงลม เช่น ภาวะที่มีของเหลวหรือพังผืดในชั้น interstitial ของปอดโรคปอดบางชนิด ที่ทำให้มี fibrosis บริเวณ respiratorymembrane

5) Shunt effect คือ มีทางลัดของเลือด ทำให้เลือดไม่ได้สัมผัสพื้นผิวแลกเปลี่ยนก๊าซ

เครดิต พญ. อรุโณทัย ศิริอัศวกุล