ศาสตร์ต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการศึกษามนุษยสัมพันธ์
บทที่ 5
ศาสตร์ต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการศึกษามนุษยสัมพันธ์
โดยทั่วไปการศึกษาเรื่องมนุษยสัมพันธ์จะเกี่ยวข้องกับวิชา 3 วิชาคือ วิชาจิตวิทยา วิชาสังคมวิทยาและวิชาทางด้านมนุษยวิทยา
เกี่ยวกับทางด้านจิตวิทยา ต้องมีความเข้าใจมนุษย์ พฤติกรรม และแรงจูงใจที่เป็นตัวกำหนดขวัญของบุคคลแต่ละกลุ่มคน นอกจากนั้นยังต้องมีความเข้าใจในกระบวนการเรียนรู้และปัจจัยต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดความเฉยเฉื่อยและแรงต้านทานการเปลี่ยนแปลงด้วย
เกี่ยวกับทางด้านสังคมวิทยา ต้องเข้าใจสภาพธรรมชาติ และหน้าที่ของกลุ่ม ความหนาแน่นที่เป็นปึกแผ่นของกลุ่ม การแสดงเอกลักษณ์ของตนว่าอยู่ในกลุ่มใด แบบอย่างการกระทำและความสัมพันธ์ระหว่างกันและกัน ลักษณะและรูปแบบต่าง ๆ ขององค์การหรือหน่วยงานในระบบสังคมที่ผู้นั้นเกิดและเติบโตมา ทักษะของคนมีความเกี่ยวข้องกับภูมิหลังของครอบครัว
เกี่ยวกับทางด้านมานุษยวิทยา ต้องเข้าใจเรื่องขนบธรรมเนียมประเพณีวิถีชาวบ้าน (Folkways) วัฒนธรรม กฎหมาย วินัยแห่งจรรยา ค่านิยมทางสังคมของคน เช่น ทำไมกรรมกรจึงมีทัศนะต่างจากข้าราชการ ทำไมคนในชนบทจึงมีพฤติกรรมแตกต่างจากคนในเมือง
เกี่ยวกับแนวความคิดของลักษณะธรรมชาติองค์การนั้นเราอาจพิจารณาได้ว่าองค์การก็เป็นระบบทางสังคมอย่างหนึ่ง ที่เกิดขึ้นได้โดยประสานผลประโยชน์ร่วมกัน ซึ่งเราจะเข้าใจได้ชัดเจนโดยอาศัยความรู้ทางด้านสังคมวิทยา พฤติกรรมของบุคคลนั้นจะเป็นไปตามกฎทางจิตวิทยาและกฎทางสังคมด้วยพฤติกรรมของบุคคลจะได้รับอิทธิพลจากแรงขับภายในตัวเองเท่า ๆ กับได้รับอิทธิพลจากกลุ่ม ตามความเป็นจริงแล้ว ระบบทางสังคมสองแบบจะมีอยู่ในองค์การอย่างแยกกันไม่ออกนั้นก็คือ ระบบสังคมที่เป็นทางการ (Formal) ระบบหนึ่ง และระบบสังคมที่ ไม่เป็นทางการ (Informal) อีกระบบหนึ่งแนวความคิดสำคัญประการหนึ่งที่ต้องระลึกถึงเสมอก็คือระบบทางสังคม หรือองค์การนั้นมิได้อยู่นิ่งตายตัวเหมือนที่ปรากฏในแผนภูมิองค์การ แต่มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงเสมอ (Dynamic) และเป็นระบบเปิด (Open system) ด้วย ดังนั้นมนุษยสัมพันธ์จึงเป็นการผสมผสานของหลายๆ อย่างเข้าด้วยกัน เหมือนกับกาแฟ น้ำตาล ครีม เมื่อมีน้ำร้อนมาผสมเราจะได้กาแฟถ้วยหอม 1 ถ้วย
แนวทางศึกษามนุษยสัมพันธ์
1. ศึกษาตามแนวทฤษฎี หมายถึง ศึกษาวิทยาการสาขาต่าง ๆ เช่น สังคมวิทยา มานุษยวิทยา จิตวิทยา ศาสนวิทยา ปรัชญา และศาสตร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์ จุดเน้น คือ การศึกษาพฤติกรรมมนุษย์ทั้งที่เป็นพฤติกรรมส่วนตัว พฤติกรรมทางสังคม มารยาทในสังคมตามแนวทฤษฎีต่าง ๆ ดังคำกล่าวของฮิวเนอร์ยาเกอร์ (Huneryager. 1965 : 72) ที่ว่า “มนุษยสัมพันธ์ คือ มวลแห่งความรู้ที่มีระบบระเบียบซึ่งได้รับการพัฒนามาเพื่ออธิบายพฤติกรรมของแต่ละบุคคลในองค์การวิชามนุษยสัมพันธ์เป็นการนำเอาหลักวิชาพฤติกรรมศาสตร์ทั้งมวลมาใช้ในการบริหารบุคคล”
2. ศึกษาแนวปฏิบัติที่เป็นศิลป์ หมายถึง ศึกษาปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างบุคคลว่า เมื่อบุคคลอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มแล้วจะมีปฏิกิริยาโต้ตอบต่อกันอย่างไร แนวทางที่บุคคลโต้ตอบกันนั้นเน้นศิลปะในการปฏิบัติต่อกัน โดยอาศัยหลักทฤษฎีในแนวทางแรกศึกษาธรรมชาติของบุคคล ความต้องการ ความรู้สึกนึกคิด ประเพณี วัฒนธรรม และอื่น ๆ ว่าเหมือนกันหรือแตกต่าง
บรรณานุกรม
กองบริการการศึกษา.มหาวิทยาลัยนเรศวร. [Online]. Available URL: http://www.acad.nu.ac.th/relation.htm
จิตรลดา วัฒนาพรรณกิตติ.(มปป.) เอกสารประกอบการสอนวิชามนุษยสัมพันธ์ในองค์การ.
โปรแกรมวิชาการบริหารธุรกิจและการจัดการทั่วไป คณะวิทยาการจัดการ สถาบันราชภัฏลำปาง.
ชัยพร วิชชาวุธ .มูลสารจิตวิทยา.กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,491 หน้า, 2525.
ชุติมา วงษ์สวัสดิ์. [Online]. Available URL: http://www.neepandin.com/data/society/society2b.htm
นารี จิตรรักษา.ราชภัฎเชียงราย. [Online]. Available URL: http://www.edu.ricr.ac.th/naree/
บริษัทมีดส์จอนสัน.. [Online]. Available URL: http://www.meadjohnson.bms.co.th/t_momsm1.htm
พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์ .มนุษยสัมพันธ์ (พิมพ์ครั้งที่ 4 ฉบับปรับปรุงแก้ไข) คณะครุศาสตร์ จุฬาฯ.
[Online]. Available URL: http://www.chula.ac.th/services/cupress/04.htm
พระราชวรมุนี (ประยูร ธมมจิตโต). [Online]. Available URL: http://www.wfb-hq.org/specth4.htm
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์, 930 หน้า,2525.
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์, 2538.
มหาวิทยาลัยขอนแก่น. [Online]. Available URL:http://websis.kku.ac.th/abstract/thesis/medu/
eda/2538/eda380038t.html
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. [Online]. Available URL: http://sut2.sut.ac.th/ Human_Resources/ development.htm
ยงยุทธ เกษสาคร.ภาวะผู้นำและการจูงใจ. กรุงเทพมหานคร : เสมาธรรม,2521.
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย. [Online]. Available URL: http://www.yupparaj.ac.th/webpage/business/page6.html
โรงเรียนปราสาทวิทยาคาร จ.สุรินทร์. [Online]. Available URL:http://www.pwk.ac.th/ data_school/
hope2.html
วิจิตร อาวะกุล. เทคนิคมนุษยสัมพันธ์.พิมพ์ครั้งที่ 8,กรุงเทพมหานคร : โอ.เอส.พริ้นติ้ง,300 หน้า,2542.
วิวรรณ ธาราหิรัญโชติ. [Online]. Available URL:http://www.nationejobs.com/nationjob /tips_tools/
howto/ht020520.html
ศิริพงษ์ ศรีชัยรมย์รัตน์. กุญแจสู่ความเป็นเลิศทางการบริหารคน. หน้า 52 -55 .
สวัสดิ์ บรรเทิงสุข มนุษยสัมพันธ์ในองค์การ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ .[Online].
Available URL: http://edpg730.hypermart.net/ccop2.htm
หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ.22 เมษายน 2544. [Online]. Available URL:http://www. bkknews.com/jud /
sun/20010404/page18.html
อำนวย แสงสว่าง. (2544).จิตวิทยาอุตสาหกรรม Industrial Psychology.พิมพ์ครั้งที่ 3, กรุงเทพมหานคร :
อักษราพิพัฒน์, 207 หน้า.
อาภา จันทรสกุล. (2529).ทฤษฏีและวิธีการให้คำปรึกษาในโรงเรียน. กรุงเทพมหานคร :
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
Copyright 2000-2001 Thai Smart Kids. [Online]. Available URL: http://www.thaismartkids.net/teacher/
Copy Right (c) 1999-2000 ThaiEJob.com . [Online]. Available URL: http://www.thaiejob.com /
IdeaBoard/Question.asp?GID=4
David, Keith. Human Behavior at Work., New York : Graw-Hill,Co.,1977.
http://www.ESIE HR CLUB - Human Relations มนุษยสัมพันธ์.html
http://www.hrcenter.co.th/HRKnowView.asp?id=173
http://teacher.stjohn.ac.th/tgkhem/lesson/01meaning.html
http://www.sombatlegal.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=421797
http://websis.kku.ac.th/abstract/thesis/medu/eda/2531/eda310002t.html
Titannetwork co.,ltd. [Online]. Available URL: http://www.thainetway.com/test/test5.php
ศาสตร์ต่างๆที่เกี่ยวข้องกับการศึกษามนุษยสัมพันธ์
โดยทั่วไปการศึกษาเรื่องมนุษยสัมพันธ์จะเกี่ยวข้องกับวิชา 3 วิชาคือ วิชาจิตวิทยา วิชาสังคมวิทยาและวิชาทางด้านมนุษยวิทยา
เกี่ยวกับทางด้านจิตวิทยา ต้องมีความเข้าใจมนุษย์ พฤติกรรม และแรงจูงใจที่เป็นตัวกำหนดขวัญของบุคคลแต่ละกลุ่มคน นอกจากนั้นยังต้องมีความเข้าใจในกระบวนการเรียนรู้และปัจจัยต่าง ๆ ที่ทำให้เกิดความเฉยเฉื่อยและแรงต้านทานการเปลี่ยนแปลงด้วย
เกี่ยวกับทางด้านสังคมวิทยา ต้องเข้าใจสภาพธรรมชาติ และหน้าที่ของกลุ่ม ความหนาแน่นที่เป็นปึกแผ่นของกลุ่ม การแสดงเอกลักษณ์ของตนว่าอยู่ในกลุ่มใด แบบอย่างการกระทำและความสัมพันธ์ระหว่างกันและกัน ลักษณะและรูปแบบต่าง ๆ ขององค์การหรือหน่วยงานในระบบสังคมที่ผู้นั้นเกิดและเติบโตมา ทักษะของคนมีความเกี่ยวข้องกับภูมิหลังของครอบครัว
เกี่ยวกับทางด้านมานุษยวิทยา ต้องเข้าใจเรื่องขนบธรรมเนียมประเพณีวิถีชาวบ้าน (Folkways) วัฒนธรรม กฎหมาย วินัยแห่งจรรยา ค่านิยมทางสังคมของคน เช่น ทำไมกรรมกรจึงมีทัศนะต่างจากข้าราชการ ทำไมคนในชนบทจึงมีพฤติกรรมแตกต่างจากคนในเมือง
เกี่ยวกับแนวความคิดของลักษณะธรรมชาติองค์การนั้นเราอาจพิจารณาได้ว่าองค์การก็เป็นระบบทางสังคมอย่างหนึ่ง ที่เกิดขึ้นได้โดยประสานผลประโยชน์ร่วมกัน ซึ่งเราจะเข้าใจได้ชัดเจนโดยอาศัยความรู้ทางด้านสังคมวิทยา พฤติกรรมของบุคคลนั้นจะเป็นไปตามกฎทางจิตวิทยาและกฎทางสังคมด้วยพฤติกรรมของบุคคลจะได้รับอิทธิพลจากแรงขับภายในตัวเองเท่า ๆ กับได้รับอิทธิพลจากกลุ่ม ตามความเป็นจริงแล้ว ระบบทางสังคมสองแบบจะมีอยู่ในองค์การอย่างแยกกันไม่ออกนั้นก็คือ ระบบสังคมที่เป็นทางการ (Formal) ระบบหนึ่ง และระบบสังคมที่ ไม่เป็นทางการ (Informal) อีกระบบหนึ่งแนวความคิดสำคัญประการหนึ่งที่ต้องระลึกถึงเสมอก็คือระบบทางสังคม หรือองค์การนั้นมิได้อยู่นิ่งตายตัวเหมือนที่ปรากฏในแผนภูมิองค์การ แต่มีการเคลื่อนไหวเปลี่ยนแปลงเสมอ (Dynamic) และเป็นระบบเปิด (Open system) ด้วย ดังนั้นมนุษยสัมพันธ์จึงเป็นการผสมผสานของหลายๆ อย่างเข้าด้วยกัน เหมือนกับกาแฟ น้ำตาล ครีม เมื่อมีน้ำร้อนมาผสมเราจะได้กาแฟถ้วยหอม 1 ถ้วย
แนวทางศึกษามนุษยสัมพันธ์
1. ศึกษาตามแนวทฤษฎี หมายถึง ศึกษาวิทยาการสาขาต่าง ๆ เช่น สังคมวิทยา มานุษยวิทยา จิตวิทยา ศาสนวิทยา ปรัชญา และศาสตร์อื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับมนุษย์ จุดเน้น คือ การศึกษาพฤติกรรมมนุษย์ทั้งที่เป็นพฤติกรรมส่วนตัว พฤติกรรมทางสังคม มารยาทในสังคมตามแนวทฤษฎีต่าง ๆ ดังคำกล่าวของฮิวเนอร์ยาเกอร์ (Huneryager. 1965 : 72) ที่ว่า “มนุษยสัมพันธ์ คือ มวลแห่งความรู้ที่มีระบบระเบียบซึ่งได้รับการพัฒนามาเพื่ออธิบายพฤติกรรมของแต่ละบุคคลในองค์การวิชามนุษยสัมพันธ์เป็นการนำเอาหลักวิชาพฤติกรรมศาสตร์ทั้งมวลมาใช้ในการบริหารบุคคล”
2. ศึกษาแนวปฏิบัติที่เป็นศิลป์ หมายถึง ศึกษาปฏิกิริยาโต้ตอบระหว่างบุคคลว่า เมื่อบุคคลอยู่ร่วมกันเป็นกลุ่มแล้วจะมีปฏิกิริยาโต้ตอบต่อกันอย่างไร แนวทางที่บุคคลโต้ตอบกันนั้นเน้นศิลปะในการปฏิบัติต่อกัน โดยอาศัยหลักทฤษฎีในแนวทางแรกศึกษาธรรมชาติของบุคคล ความต้องการ ความรู้สึกนึกคิด ประเพณี วัฒนธรรม และอื่น ๆ ว่าเหมือนกันหรือแตกต่าง
บรรณานุกรม
กองบริการการศึกษา.มหาวิทยาลัยนเรศวร. [Online]. Available URL: http://www.acad.nu.ac.th/relation.htm
จิตรลดา วัฒนาพรรณกิตติ.(มปป.) เอกสารประกอบการสอนวิชามนุษยสัมพันธ์ในองค์การ.
โปรแกรมวิชาการบริหารธุรกิจและการจัดการทั่วไป คณะวิทยาการจัดการ สถาบันราชภัฏลำปาง.
ชัยพร วิชชาวุธ .มูลสารจิตวิทยา.กรุงเทพมหานคร : จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,491 หน้า, 2525.
ชุติมา วงษ์สวัสดิ์. [Online]. Available URL: http://www.neepandin.com/data/society/society2b.htm
นารี จิตรรักษา.ราชภัฎเชียงราย. [Online]. Available URL: http://www.edu.ricr.ac.th/naree/
บริษัทมีดส์จอนสัน.. [Online]. Available URL: http://www.meadjohnson.bms.co.th/t_momsm1.htm
พรรณทิพย์ ศิริวรรณบุศย์ .มนุษยสัมพันธ์ (พิมพ์ครั้งที่ 4 ฉบับปรับปรุงแก้ไข) คณะครุศาสตร์ จุฬาฯ.
[Online]. Available URL: http://www.chula.ac.th/services/cupress/04.htm
พระราชวรมุนี (ประยูร ธมมจิตโต). [Online]. Available URL: http://www.wfb-hq.org/specth4.htm
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์, 930 หน้า,2525.
พจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน. กรุงเทพมหานคร : อักษรเจริญทัศน์, 2538.
มหาวิทยาลัยขอนแก่น. [Online]. Available URL:http://websis.kku.ac.th/abstract/thesis/medu/
eda/2538/eda380038t.html
มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีสุรนารี. [Online]. Available URL: http://sut2.sut.ac.th/ Human_Resources/ development.htm
ยงยุทธ เกษสาคร.ภาวะผู้นำและการจูงใจ. กรุงเทพมหานคร : เสมาธรรม,2521.
โรงเรียนยุพราชวิทยาลัย. [Online]. Available URL: http://www.yupparaj.ac.th/webpage/business/page6.html
โรงเรียนปราสาทวิทยาคาร จ.สุรินทร์. [Online]. Available URL:http://www.pwk.ac.th/ data_school/
hope2.html
วิจิตร อาวะกุล. เทคนิคมนุษยสัมพันธ์.พิมพ์ครั้งที่ 8,กรุงเทพมหานคร : โอ.เอส.พริ้นติ้ง,300 หน้า,2542.
วิวรรณ ธาราหิรัญโชติ. [Online]. Available URL:http://www.nationejobs.com/nationjob /tips_tools/
howto/ht020520.html
ศิริพงษ์ ศรีชัยรมย์รัตน์. กุญแจสู่ความเป็นเลิศทางการบริหารคน. หน้า 52 -55 .
สวัสดิ์ บรรเทิงสุข มนุษยสัมพันธ์ในองค์การ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ .[Online].
Available URL: http://edpg730.hypermart.net/ccop2.htm
หนังสือพิมพ์กรุงเทพธุรกิจ.22 เมษายน 2544. [Online]. Available URL:http://www. bkknews.com/jud /
sun/20010404/page18.html
อำนวย แสงสว่าง. (2544).จิตวิทยาอุตสาหกรรม Industrial Psychology.พิมพ์ครั้งที่ 3, กรุงเทพมหานคร :
อักษราพิพัฒน์, 207 หน้า.
อาภา จันทรสกุล. (2529).ทฤษฏีและวิธีการให้คำปรึกษาในโรงเรียน. กรุงเทพมหานคร :
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์.
Copyright 2000-2001 Thai Smart Kids. [Online]. Available URL: http://www.thaismartkids.net/teacher/
Copy Right (c) 1999-2000 ThaiEJob.com . [Online]. Available URL: http://www.thaiejob.com /
IdeaBoard/Question.asp?GID=4
David, Keith. Human Behavior at Work., New York : Graw-Hill,Co.,1977.
http://www.ESIE HR CLUB - Human Relations มนุษยสัมพันธ์.html
http://www.hrcenter.co.th/HRKnowView.asp?id=173
http://teacher.stjohn.ac.th/tgkhem/lesson/01meaning.html
http://www.sombatlegal.com/index.php?lay=show&ac=article&Id=421797
http://websis.kku.ac.th/abstract/thesis/medu/eda/2531/eda310002t.html
Titannetwork co.,ltd. [Online]. Available URL: http://www.thainetway.com/test/test5.php
ความคิดเห็น